آلبوم شامل دو دسته از قطعات است. دستهی اول قطعاتی هستند که دغدغهشان مسئلهی بافت در موسیقی کلاسیک ایرانیست و دستهی دوم قطعاتی مبتنی بر فضاسازیاند که گهگاه از اصوات الکترونیک نیز سود میبرند. شاید بتوان گفت ملودی در قطعات دستهی اول، در راستای دستیابی به بافتی ضخیم، نحیف شده است. به بیان دیگر به نظر میرسد این ملودی بوده است که به خدمت بافت در آمده، نه برعکس. و احتمالاً به همین دلیل ملودی سست است، پویا نیست، روند و ساختار مشخص ندارد و فاقد تنش و آرامش متناسب و متوازن است. این موضوع بیش از هر جای دیگری در قطعههای اول و سوم دیده میشود.
از ضبط و میکس و مسترینگ نه چندان مطلوب آلبوم که بگذریم، شیوهی ارکستراسیون و چینش سازها نیز، باز هم خصوصاً در قطعههای اول و سوم، به نتیجهی نهایی آسیب زده است. به این معنا که از قابلیتهای صوتی سازها متناسب با ملودی و بافت استفاده نشده و سازها در گروهنوازی شخصیت صوتی مستقلی ندارند. اما با همهی اینها، نمیتوان از تکلحظههای موسیقایی نابی که آهنگساز در قطعات مختلف خلق کرده چشمپوشی کرد. بسامد این تکلحظهها در نیمهی دوم آلبوم بیشتر است و به طور کلی آلبوم از قطعهی چهارم به بعد موفقتر ارزیابی میشود.
قطعات مبتنی بر فضاسازی نیز در نیمهی دوم آلبوم پختهترند. برای مثال، در نیمهی اول آلبوم تکنوازی تار بر مبنای ردیف را میشنویم که روی یک پد زهی اجرا شده، به طوری که هم صدای تار و هم پد زهی دچار دستکاری کامپیوتری شده است. این دستکاری از طرفی به صدای طبیعی تار آسیب زده، از طرفی تجربهای جدی در زمینهی تلفیق موسیقی کلاسیک ایرانی با نوعی موسیقی الکترونیک محسوب نمیشود و از طرفی در نتیجهی این تلفیق، ردیفنوازی سنتی تار به نقطهای دور و فرادست از آنچه همیشه بوده است برده نشده. برخلاف این همنشینی بیمعنا، آهنگساز در نیمهی دوم آلبوم، برای مثال در قطعهی «ابرآویز» موفق شده است از ترکیب زهیها، موتیفهای ریتمیک قانون و موتیفهای ردیفی نی در جهت ساخت فضای موسیقایی به خوبی استفاده کند.
در این نقد سیصدوپنجاه کلمهای فرصت نشد دربارهی خواننده، که همان آهنگساز آلبوم است، صحبت کنیم. اما هنوز به اندازهی یک جمله فرصت هست: حتی اگر دلیل عدم استفاده از خوانندهی حرفهای نوعی مبارزه با خوانندهسالاری باشد، بیشک آلبوم در این مبارزه شکست خورده است. زیرا حقیقتاً یک خوانندهی زبده میتوانست در بسیاری از لحظات ناجی آلبوم باشد.
دای کاتو علیرضا جعفریان گروه مهبانگ محمدعلی نجف پور
برای خرید و دانلود آلبوم دایکاتو به وبسایت بیپتونز مراجعه کنید.
25 اسفند 1397